Η τραχηλίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή του τραχήλου της μήτρας, είναι μια συνηθισμένη γυναικολογική πάθηση, καθώς την αντιμετωπίζουν οι μισές γυναίκες σε κάποια περίοδο της ενήλικης ζωής. Οι φλεγμονές αυτές μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες, ασυμπτωματικές ή συμπτωματικές. Ποιες είναι οι διαφορές τους, πού οφείλονται και πώς αντιμετωπίζονται;
Με τον όρο τραχηλίτιδα εννοούμε τη φλεγμονή του τραχήλου της μήτρας, δηλαδή του κατώτερου τμήματος της μήτρας, το οποίο βρίσκεται μέσα στον κόλπο. Πρόκειται για συχνή γυναικολογική πάθηση, καθώς οι μισές γυναίκες στη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους θα παρουσιάσουν κάποια στιγμή τραχηλίτιδα. Οι φλεγμονές αυτές μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες, ασυμπτωματικές (χωρίς ενοχλήσεις) ή συμπτωματικές.

Η τραχηλίτιδα μπορεί:

1. Να είναι άσηπτη, δηλαδή να μην οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο ή ιό. Σε μεγάλο ποσοστό οι νεαρής ηλικίας γυναίκες είναι δυνατόν να εμφανίσουν άσηπτο χρόνιο ερεθισμό του τραχήλου της μήτρας ως αποτέλεσμα σεξουαλικών επαφών ή να έχει σχέση αυτός ο άσηπτος ερεθισμός και με το εκτρόπιο, που είναι μια φυσιολογική κατάσταση και στην οποία παρατηρείται προβολή του έσω τμήματος του τραχήλου προς τα έξω, πράγμα συνηθισμένο στις γυναίκες αυτής της ηλικίας. Οι τοκετοί, οι εκτρώσεις, οι αποξέσεις γενικά ή οι τοποθετήσεις ραδιενεργών υλικών για τοπική θεραπεία σε περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι δυνατόν να έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία φλεγμονών. Η ατροφία του τραχήλου της μήτρας που επέρχεται φυσιολογικά στην εμμηνόπαυση, επίσης μπορεί να είναι αιτία φλεγμονής.
2. Να οφείλεται σε διάφορα μικρόβια. Η οξεία τραχηλίτιδα μπορεί να είναι πρωτοπαθής, έπειτα από απευθείας μόλυνση του τραχήλου, ή δευτεροπαθής, από επέκταση της φλεγμονής από τον κόλπο στο αιδοίο, στο ενδομήτριο και στην ουρήθρα. Συχνότερα αίτια οξείας πρωτοπαθούς τραχηλίτιδας είναι ο γονόκοκκος (neisseria gonorrhoeae), τα χλαμύδια (chlamydia trachomatis) και πιθανόν το μυκόπλασμα (mycoplasma hominis / ureaplasma uralyticum). Δευτεροπαθής οξεία φλεγμονή μπορεί να προκληθεί από μικρόβια που προκαλούν κολπίτιδα (μύκητες, τριχομονάδες, gardnerella vaginalis κ.λπ.) ή ενδομητρίτιδα. Χρόνιες τραχηλίτιδες είναι δυνατόν να τις προκαλέσουν μικροοργανισμοί όπως π.χ. σταφυλόκοκκοι, στρεπτόκοκκοι, εντερόκοκκοι. Κάποιου βαθμού τραχηλίτιδα αναπτύσσεται μετά τον τοκετό. Άλλοι πιθανοί παράγοντες είναι οι τραυματισμοί, το ενδομήτριο σπείραμα (IUD), η μη καλή υγιεινή της περιοχής των γεννητικών οργάνων, η έλλειψη βιταμινών και η παρουσία ξένων σωμάτων, π.χ. οι πεσσοί.
3. Να οφείλεται σε ιούς. Ιοί που πιθανόν να προκαλέσουν τραχηλίτιδα είναι ο ιός του απλού έρπητα – σχεδόν πάντα ο τύπος ΙΙ (έρπης των γεννητικών οργάνων ή herpes simplex type II) και ο ανθρώπινος θηλωματοϊός ή ιός των επιπέδων κονδυλωμάτων (HPV).
4. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να παρουσιαστεί υπό μορφή φλεγμονής.
Τα συμπτώματα
Το κυρίαρχο σύμπτωμα είναι η δύσοσμη βλεννοπυώδης κολπική έκκριση. Υποκειμενικά συμπτώματα μπορεί να είναι κνησμός και καύσος (κάψιμο) στα έξω γεννητικά όργανα και δυσπαρευνία (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή). Κάποιες φορές είναι δυνατόν να υπάρχει και άλγος υπογαστρίου (πόνος στο κατώτερο μέρος της κοιλιάς) με πιθανή αντανάκλαση πίσω, στη μέση. Οι οξείες τραχηλίτιδες μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα, αφού οι εκκρίσεις του τραχήλου της μήτρας σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι τοξικές για το σπέρμα. Οι τραχηλίτιδες που οφείλονται σε γονόκοκκο, ενδέχεται να συνοδεύονται από ουρηθρίτιδες και να έχουν ως επακόλουθο την εμφάνιση συχνουρίας ή και δυσουρίας (πόνο στην ούρηση). Συχνά μαζί με τον ενδοτράχηλο προσβάλλεται και το ενδομήτριο, με επακόλουθο την αποβολή σε περίπτωση εγκυμοσύνης. Σε περίπτωση φλεγμονής του κόλπου από γονόκοκκο ή χλαμύδια, μπορεί αυτή η φλεγμονή να επεκταθεί προς τον τράχηλο, το ενδομήτριο και τις σάλπιγγες, με αποτέλεσμα να προκληθεί οξεία φλεγμονή των σαλπίγγων ή και του περιτοναίου.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να επηρεαστεί πολύ η ικανότητα για τεκνοποίηση.

Η θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας, τη βαρύτητα της φλεγμονής, από το αν έχει προηγηθεί άλλη θεραπεία και από την επιθυμία της γυναίκας για τεκνοποίηση:
1. Οξεία τραχηλίτιδα: Συνιστάται καλλιέργεια κολπικού και τραχηλικού υγρού και καταπολέμηση του μικροοργανισμού που θα απομονωθεί. Την ίδια θεραπεία ακολουθεί και ο σύντροφος.
2. Χρόνια τραχηλίτιδα: Η θεραπεία της μπορεί να είναι συντηρητική όπως ακριβώς και στην οξεία τραχηλίτιδα. Σε περίπτωση, όμως, που αυτή δεν επαρκεί, έχει θέση η κρυοπηξία και η ηλεκτροκαυτηρίαση, που θα πρέπει να εφαρμόζεται όταν είμαστε σίγουροι ότι δεν υποκρύπτεται κάποια κακοήθεια στον τράχηλο. Η εξάχνωση με laser προσφέρει πολύ καλά αποτελέσματα. Τέλος να σημειωθεί ότι στις περιπτώσεις υποτροπιαζουσών τραχηλίτιδων πρέπει πάντα να γίνεται κολποσκοπική εκτίμηση του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου και του αιδοίου.