Το τέλος της περιόδου σηματοδοτεί και το τέλος της αναπαραγωγικής ικανότητας μιας γυναίκας.Όταν η περίοδος διακοπεί για 12 μήνες (δίχως άλλη αιτία) τότε λέμε ότι έχουμε εμμηνόπαυση.
Τα 3-4 έτη προ της εμμηνόπαυσης ονομάζονται περιεμμηνόπαυση. Στην περί/εμμηνόπαυση υπάρχουν διάφορα συμπτώματα :
Διαταραχές διάθεσης, εξάψεις, κολπική ξηρότητα,ευαισθησία στο στήθος. Πιο μακροπρόθεσμα παρουσιάζονται κολπική ατροφία, πόνος στην επαφή, γήρανση δέρματος, οστεοπώρωση, αύξηση βάρους,υπερλιπιδαιμία και καρδιοπάθειες.Τα συμπτώματα και η ένταση ποικίλουν από γυναίκα σε γυναίκα.
Κύρια αιτία των παραπάνω συμπτωμάτων είναι η διακοπή παραγωγής γυναικίων ορμονών στις ωοθήκες.
Ορισμένοι γιατροί/ασθενείς θεωρούν τα παραπάνω φυσιολογικά και συνιστούν ήπια μέσα όπως :
- διακοπή καπνίσματος
- άσκηση
- δίαιτα,υγιεινή διατροφή
- βιταμίνες
- φάρμακα για οστεοπώρωση
Άλλοι προσθέτουν στα παραπάνω και ορμόνες.
Υπάρχουν 3 είδη ορμονών ,κατά σειρά ισχύος:
Α) Χημικά οιστρογόνα ( μοιάζουν με τα αντισυλληπτικά αλλά είναι σε αρκετά μικρότερες δόσεις)
Β) Συνθετικές ορμόνες
Γ) Φυτοοιστρογόνα
Μια γυναικά που επιθυμεί να πάρει ορμόνες πρέπει να γνωρίζει ότι ενώ τα ωφέλη είναι πολλά το ίδιο ισχύει και με τους κινδύνους.
Ορμονική υποκατάσταση δεν δινουμε αν :
Υπάρχει ιστορικό φλεβοθρόμβωσης (όχι φλεβί-τη), καρκίνος μαστού, αρρύθμιστη υπέρταση, ΑΕΕ καρδιοπάθειες και ηπατοπάθειες.
Με προσοχή μπορούμε να δώσουμε αν:
Υπάρχει ιστορικό ενδομητρίωσης, ινομυωμάτων υπερλιπιδαιμία,παχυσαρκία,πολλά χρόνια μετά την εμμηνόπαυση.
Παρακάτω φαίνονται αναλυτικά τα ωφέλη και οι κίνδυνοι ανάλογα με το είδος της ορμονικής υποκατάστασης.
Χημικά οιστρογόνα
|
Ωφέλη |
Κίνδυνοι |
|
· Μέιωση οστεoπώρωσης (ΚΥΡΙΑ ΔΡΑΣΗ) · Ρύθμιση περιόδου (ΚΥΡΙΑ ΔΡΑΣΗ) · Μέιωση καρκίνου παχέος εντέρου, ωοηθηκών, ενδομητρίου · Καλύτερη ποιότητα δέρματος (πιθανή) · Λιγότερη κολπική ξηρότητα (πιθανή) · Λιγότερη αύξηση βάρους (πιθανή) · Μείωση εξάψεων (κύρια δράση) · Σταθεροποίηση ενός ομαλού λιπιδαιμικά προφίλ (πιθανή) · Βελτίωση ύπνου |
· Πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου μαστού (για πάνω από 5 έτη λήψης) · Αυξημένος κίνδυνος φλεβοθρόμβωσης · Αυξημένος κίνδυνος εγκεφαλικών/αγγειακών · Μεταβολή σεξουαλικής διάθεσης · Μικρές αιμορραγίες (παροδικές,όχι πάντα) · Αυξημένη πιθανότητα για άνοια · Βάρος στο στήθος · Αυξημένη κολπική έκκριση · Κράμπες στα πόδια |
Συνθετικές ορμόνες
|
Ωφέλη |
Κίνδυνοι |
|
· Μείωση οστεοπώρωσης (ΚΥΡΙΑ ΔΡΑΣΗ) · Λιγότερη κολπική ξηρότητα · Μείωση εξάψεων · Σταθεροποίηση λιπιδίων |
· Κίνδυνος φλεβοθρομβώσεων · Κίνδυνος εγκεφαλικών/αγγειακών · Μικρές αιμορραγίες (παροδικές,όχι πάντα) |
Φυτικές ορμόνες
|
Ωφέλη |
Κίνδυνοι |
|
· Μείωση οστεοπώρωσης · Μέιωση εξάψεων · Λιγότερη κολπική ξηρότητα |
· Αστάθμητη δράση αλλά συνήθως όχι σοβαρές παρενέργειες |
Τοπικές ορμόνες
|
Ωφέλη |
Κίνδυνοι |
|
· Λιγότερη κολπική ξηρότητα |
· Αστάθμητη δράση αλλά συνήθως όχι σοβαρές παρενέργειες |
Προαπαιτούμενες εξετάσεις
- Μέτρηση πίεσης – βάρους
- Εξέταση στήθους – μαστογραφία
- Pap test
- Γυναικολογική εξέταση (πυελική εξέταση)
Σε γενικές γραμμές όσο πιο πολλές οι ωφέλειες μιας ορμόνης τόσο πιο πολλοί οι πιθανοί κίνδυνοι και όσο πιο νέα είναι μια γυναίκα καθώς και όσο πιο έντονα συμπτώματα παρουσιάζονται,ενδείκνειται πιο δυνατή αγωγή.
Η αρχή καλό είναι να γίνεται αμέσως πριν την εμμηνόπαυση και να κρατά για λίγα χρόνια (<5). Ο ελάχιστος χρόνος για δράση είναι τουλάχιστον ένας μήνας, ενώ συνήθως απαιτούνται 3-6 μήνες. Οι περισσότερες παρενέργειες εμφανίζονται τον πρώτο χρόνο. Πιστεύεται ότι στις περισσότερες γυναίκες δεν υπάρχουν παρενέργειες και μόνο λίγες έχουν έντονη ευαισθησία.
Ο μέγιστος χρόνος λήψης είναι 5 – 10 έτη και καλό είναι να μην χορηγούνται πολλά χρόνια μετά τη εμμηνόπαυση.
Σχετικά με την επίδραση στον καρκίνο του μαστού πολλά λέγονται. Οι τελευταίες απόψεις λένε ότι προκαλείται μια ήπια αύξηση που είναι περισσότερο αποτέλεσμα πιο πρώϊμης έναρξης δηλαδή για παράδειγμα μια γυναίκα που θα παρουσίαζε ούτως ή άλλως στα 60 καρκινό μαστού , εμφανίζει νωρίτερα (στα 55).
